Molen ‘t Hert werd in opdracht van de Rhoonse molenaarsfamilie Dekker gebouwd door aannemer/timmerman Bastiaan Voordendag uit Strijen zeggen sommige stukken, maar er is ook een andere lezing.
Volgens de Genealogie van de familie Voordendag werd deze molen gebouwd in opdracht van A. Kleinjan, door aannemer/timmerman Bastiaan Voordendag (schoonzoon van molenaar Jacobus Langstraat Landheer Gerritsz, korenmolenaar te Strijen op molen “De Vrede” aldus Bas Voordendag in 2008.
Maar molenkenner Jesse in ’t Veld had in 2017 een andere lezing: “Deze molen is vermoedelijk gebouwd door molenmaker Dirk David van Dijk uit het nabije Piershil. Het kan zijn dat molenmaker/aannemer Voordendag leerling bij hem is geweest. Zijn molens vertonen veel uiterlijke overeenkomsten met ‘t Hert, waaronder de vorm van de romp en de aanwezigheid van zgn. ‘muizentandjes’ onder de kuip, en de twee raampjes in het ‘achterkeuvelens’, van hetzelfde ontwerp als de korenmolen van Piershil. De molen vertoont daarnaast enige overeenkomsten met De Arend in Zuidland”.
Hoe het ook zij, de eerste steen werd in 1849 gelegd door de 14-jarige Pietertje Dekker. De molen nam de plaats in van de eerste molen die aan de Molendijk stond en door brand of een storm was vernietigd (zie ook Korenmolen Molendijk Rhoon)
Cornelis Dekker was dus vanaf 1849 de eerste molenaar op molen ’t Hert die hij op 19 november 1856 verkoopt aan zijn broer Bastiaan Dekker, aanvankelijk korenmolenaar in Heenvliet, later bouwman in Rhoon – opgehouden op 15.000 gulden , niet verkocht.
De tweede vrouw van Cornelis Dekker, Gerardina Anna Zechner, hertrouwt na zijn overlijden met Jakob van Spankeren, molenaar in Zuidland, en komt op 8 oktober 1859 op molen ’t Hert. Zij overlijdt in 1899 en Jacob van Spankeren sterft 6 december 1903 in Rhoon.
In 1904 wordt de korenmolen gekocht door Cornelis Arieszn. Dekker, landbouwer in Zuid-Beijerland. Op de molen komt zijn zoon Floris Dekker maar in 1909 vertrekt deze naar Numansdorp om daar landbouwer te worden.
In 1909 wordt de molen ’t Hert verkocht aan Arij Kleinjan, graanhandelaar en korenmolenaar uit Rhoon. Hij is getrouwd met Lena Niesje Kleinjan en bewonen niet zelf het molenaarshuis (wonen aan de Dorpsdijk) maar verhuren het aan een stichting die er kinderen met Lupus, een reumatische aandoening, in onder brengt.
.
De molen maalde onder meer rogge en tarwe en ook werden veevoeders verzorgd. Men haalde op een werkdag (8 uur) wel een productie van 100 balen van 50 kilo per dag. Intussen was de heer A. Kleinjan eigenaar van de molen geworden. Hij had een graan- en meelhandel.
In de oorlogsjaren was de molen een aantal jaren buiten gebruik en liep in 1943 schade op, o.a. door een brand, waarna hij in 1944 werd gerestaureerd en op 13 juli feestelijk in gebruik genomen. In bijzijn van Jhr. Mr. F van Rijckevorsel (bestuurslid De Hollandse Molen) werd de molen in werking gesteld. Mevrouw Kleinjan knipte het lint door dat de wieken in toom hield, en heer Kleinjan sr. gooide de “vang” los en de wieken draaiden zonder zeilen op een zacht windje rustig rond.
De familie Ary Kleinjan woonde aan de Dorpsdijk in Rhoon, in het molenhuis woonde broer Teunis Kleinjan.
Molen ’t Hert was een zogenaamde bovenkruier/stellingmolen van 27 meter hoog en met een spanwijdte van de wieken van 23 meter. Het bouwmateriaal van de romp was natuursteen en de kap was van gepotdekseld hout.
De molen stond op den duur meer dan een meter uit het lood maar bij een restauratie waren de vloeren toch weer waterpas gelegd. Op verzoek van eigenaar Kleinjan werd de molen begin jaren zestig van de monumentenlijst gehaald.
De laatste jaren dat de molen er nog stond werd er niet meer op windkracht gemalen, haalde men de wieken eraf en werd in 1971 de molen onttakeld. Vóór de onttakeling was de stelling al verdwenen.
De werktuigen werden elektrisch aangedreven waarna de molen in verval raakte en uiteindelijk niet meer werd gebruikt. Samen met een jutefabriek (Interjute) werd op 2 maart 1976 alles gesloopt en in de plaats daarvoor kwam er een nieuwbouwwijk waarvan één van de straten de naam Molen ’t Hert kreeg.
De overblijvende romp werd afgebroken. Bij de sloop van deze molen kregen de maalstenen, het bovenwiel, spoorwiel en nog enkele onderdelen een andere bestemming. Ze werden gebruikt voor de restauratie (1971-1972) van molen “De Windlust” in Wateringen.
De gietijzeren bovenas werd los opgeslagen bij de te restaureren Sluismolen te Streefkerk, maar daarvoor te licht bevonden en later in de “de Hermien” te Harreveld geplaatst (de Sluismolen zou in 1979, in ernstig vervallen toestand, verbranden). De bovenas van deze molen bevindt zich sinds 1982 in de ‘Hermien’ (Asnr. 980, fabricaat Prins van Oranje, 1875)
De ligger van het koppel stenen zijn in gebruik genomen door molen “De Jonge Sophia” in Groot-Ammers.
In de jaren 90 van de vorige eeuw werd op deze locatie een nieuwe woonwijk ontwikkeld waar men in eerste instantie de naam Kasteelgaarde voor bedacht. De gemeenteraad stak hier echter een stokje voor en besloot dat de naam Molen ’t Hert werd, zodat in elk geval de naam van de eertijds bekende molen voor het nageslacht bewaard zou worden…..
bronnen:
Albrandswaards Dagblad, Oudheidkamer Rhoon-Poortugaal, Arie Beukelman, allemolens.nl en de molendatabase.org
https://www.molendatabase.org/molendb.php?step=details&nummer=770
Mogelijke herbouw molen ‘t Hert
De V.V.P.A. maakt zich sterk om naar voorbeeld van deze molen (niet scheef uiteraard) een molen te herbouwen in de polder ten zuiden van Rhoon, en wel bij de Poort Buijtenland van Rhoon. De molen zou daar heel goed de functie van verwerking en productie granen kunnen uitoefenen, maar tevens als informatiecentrum over het gebied kunnen fungeren.
In zo’n centrum zouden dan ook andere producten uit het Buijtenland van Rhoon verkocht kunnen worden zoals lokaal geproduceerde groenten en fruit. Of voor het geven van workshops of educatie/voorlichting in een belendend gebouw. In een eerste presentatie over de inrichting van dit gebied is dit idee weggevallen maar de VVPA hoopt er toch ruimte voor te kunnen vinden en hebben de gemeenteraad en betrokken instanties op de hoogte gebracht van hun idee en zienswijze.